Geri

Biyoloji Dersine Nasıl Çalışmalıyız?

Biyoloji, canlıları inceleyen bir bilim dalıdır. Canlılara ait olan doğal olayları pozitif bilim metotlarıyla açıklamaya çalışır. Biyoloji, bu şekilde yaşamsal olaylar arasında ilişki kurulmasına imkân tanıyıp, bir anlamda hayatımızı da kolaylaştırmaktadır. Başka deyişle Biyoloji dersi, yaşamsal ve doğal olaylar arasında sebep-sonuç ilişkileri kurarak yaşamı kavramaya ve edinilen bilgilerden faydalanarak problemlerimizi çözmeye yardımcı olur. Biyoloji dersiyle birlikte okullarımızda canlılar, sistemler, basit anlamda yaşam ve onu oluşturan unsurlar kavratılır ve son tahlilde bu kazanımlar pratik hayatta kullanılabilecek kazanımlara dönüştürülür.

Biyoloji dersi, bilgi ağırlıklı olması sebebiyle anlatımın yanında grafik, şekil, tablo ve şema ve benzeri göstergelerle de desteklenerek yorum yaptırılan ve bu yolla da muhakeme ve karşılaştırma yapmayı gerektiren bir derstir. Diğer taraftan Biyoloji dersinin, sadece ezberle öğrenilemeyecek olan, ama ezbersiz de yapılamayacak olan çok önemli bir fen bilimleri alanı olduğu da söylenebilir. Bu nedenle, —bazı ünitelerin Biyoloji’de temel üniteler olması nedeniyle— üniteler ilerledikçe geride kalan temel konuların tekrar tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Biyoloji Dersine Ait Soruların Özellikleri

Bu dersin sorularında; genelde tablo, grafik yorumlama, şekil okuma gibi verilere dayanarak örtülü/saklı olan diğer bilgilere ulaşılması sınanmakta ve böylece muhakeme becerisi test edilmektedir. Bu nedenle Biyoloji soruları çözülürken öncelikle soru kökü çok dikkatli okunmalı, sorunun yüklem kökünde, —me, —ma, vb. olumsuzluk eklerinin olup olmadığına mutlâkã dikkat edilmelidir.

Bu amaçla tüm bilgiler ve veriler özenle okunmalı; tablo, grafik, şekil, açıklama ve verili olan diğer yan bilgiler eş-zamanlı ve eş-güdümlü bir şekilde incelenmelidir. Bazı soruların ince ayrıntılar içermesine karşın, bu bilgilerin örtüştürülerek sorunun basit bir düzeneğe ve bağlama taşınabileceği imkânı da gözden kaçırılmamalıdır. Bu nedenle, bu dersin sorularını çeşitli çizgi film fragmanlarında olduğu gibi zihninizde bir takım senaryolara dönüştürerek çözmek, hem zevkli hem de açıklayıcı olacaktır.

Bununla birlikte bazı Biyoloji soruları birkaç konuyu da kapsayabilmektedir. Bu nedenle Biyoloji müfredatındaki tüm konuları bilmek gerekmektedir. Fakat bu durum, çoğu öğrenciyi olumsuz bir koşullanmaya da sürüklemektedir. Dersin ezbere ve müfredata dayalı olması, öğrencilerin gerekli donanım bakımından ikilem yaşamalarına sebebiyet vermektedir. Çünkü öğrenciler tam anlamıyla müfredata ve ezbere dayalı olarak çalıştıkları zaman, çözdükleri soruları müfredata veyâ zihinlerinde ezbere şematize (şekillendirdikleri) veyâ tematize etmiş oldukları (içeriklendirdikleri) kavramsal haritalara göre cevaplandırmakta ve çoğu kez de bu nedenle yanılmaktadırlar. Bu nedenle Biyoloji dersi sorularını kafamıza göre, ezberimize veyâ donanımımıza göre değil de; mutlaka soruya göre veyâ soruda verilen bilgi dökümüne göre cevaplandırmak en doğrusudur.

Başka deyişle her yeni soruya geçtiğimizde kafamızdaki kurulu sistemi yeniden yıkmalı ve bir sonraki sorunun yeni verileriyle, tekrar yeni bir soruya dönük/yönük kavramsal bir sistem inşâ ederek soruyu zihinsel kapsama alanımıza almaya çalışmalıyız. Özetle, kafamızdaki eski ve önceki kazanımlara ve intibalara göre değil de, soruda verilmiş olan yeni verilere veyâ sorunun içeriğine göre yanıtımızı cevap seçeneklerinde aramamız gerekmektedir. Böylece verilen bilgiler doğrultusunda şıklar arasında eleme yaparak, her bir soruyu kendi bağımsız ve özgün kavramsal uzayıyla birlikte cevaplandırmalıyız.

Kısacası, soru çözümünde dikkat etmeniz gereken husus, soruda bizden ne istendiğini ve bize seçeneklerde ne verildiğini tam ve doğru olarak anlamaktır. Aslında itiraf etmek gerekirse, bu beceri, bir parça Türkçe’yi kavrama gücüyle ve okuma ânındaki dikkatle de doğru orantılıdır. Bu nedenle iyi ve dikkatli bir okuyucu olmaya özen göstererek olabildiğince Biyoloji dersine âit farklı YGS-LYS  ve SBS-Fenbilgisi sorularını çözerek, tam anlamıyla bütün soru kalıplarıyla ve soru uzaylarıyla tanışık olmaya odaklanmak gerekmektedir. Bilindiği gibi bu beceriyi kazanmak ta, ancak–ve–ancak çok sayıda ve farklı içerikte soru çözmekle mümkün olabilecektir.

Pekâlâ! O Hâlde Bu Derse Nasıl Çalışmalıyız?

Derste;
Her ders için geçerli olduğu gibi Biyoloji dersinde de başarılı olmanın temelinde dersin derste öğrenilmesi koşulu yatmaktadır. Öğrenciler;

“Etkin Dinleme” çerçevesinde karşılıklı diyaloglar ile konuları pekiştirmeli,

Kafalarına takılan soruları da ânında sormalı,

Bilgi salkımlarını duyumsayarak ve özümseyerek içselleştirmeli,

Kavramlar arası neden sonuç ilişkilerini çeşitli anılarla senaryolaştırarak zihninde canlandırmalı,

Bir belgesel kanalı izliyormuş gibi gelişimsel süreçleri ilgiyle takip etmeli ve adetâ çocuksu bir merak ile, öğrenci kendisini, canlı yaşamın gizemlerini keşfetmeye adamalıdırlar.

Ayrıca, “Derste konuyu anlamasam da olur. Anlatan biri elbette bulunur.” fikri zihninize yerleşmişse dersi takip etmekte ciddî sorunlar yaşayabilirsiniz. Bu nedenle bu tür pasifize edici düşüncelerle değil; tersine, canlı varlıklara karşı ilgili bir zihinsel hazırlıkla ve merak duygusuyla derse girilmelidir.

Nitekim bu duygu-durumuyla derse girerseniz, o zaman sadece Bilişsel Zekâ’nızı değil, aynı zamanda Ruhsal Zekâ’nızı ve Duygusal Zekâ’nızı da bu etkinliğe katmış ve her bakımdan daha kalıcı bilgiler kazanmaya yelken açmış olursunuz. Ancak şu var ki, çalışmalarınızı bu düzeye taşıyabilmeniz için Biyoloji dersi içersindeki ve kavramları arasındaki mantıksal ilişkileri ve bilgileri de daimâ zihninizde zinde tutmalısınız. Bunu başarabilmek için ise olabildiğince not alarak, önemli noktaları ve bilgi çıkarımlarını aslâ–ve–aslâ kaçırmamaya çalışmalısınız.

Bireysel Çalışmalarda;

Konulara hazırlanırken mutlâkã önceden konuyu okuyunuz. Vurgulanan, koyu puntolarıyla yazılan kısımları gözden geçirip konu özetini derinlikli ve nitelikli bir şekilde okuyup kendinizce sorular çıkararak ve bu sorulara cevaplar arayarak çalışmalarınıza bir dinamizm katabilirsiniz. Derste öğretmen konuyu anlatırken gerekli ve önemli olan detaylar mutlâkã not edilerek özetlenmelidir. Böylece Biyoloji dersinin sonraki tekrar çalışmalarında kullanılabilecek olan mini bir sözlüğü ve kavram haritası da hazırlanmış olur. Bu şekilde önemli yerlerin yıldız konularak işaretlemesi, altının çizilerek somutlaştırılması veyâ not alarak çalışılması temel bir alışkanlık hâline geldiği ölçüde, derse ait somut bir kavram atlası da elde edilmiş olunur.

Ayrıca kendiniz çalışırken çıkardığınız soruları da mutlâkã öğretmeninize sorunuz. Aldığınız notları evde temize geçirerek konuyu bir kere daha tekrar etmeye de özen gösteriniz. Konu ile ilgili hazırlanmış test kitaplarının özetlerini okuyup sorularını da mutlâkã çözünüz. Soruların ve konuların püf noktalarını öğreniniz. Dershânede öğrenciyseniz size verilen konu testleri çözmeyi de aslâ ihmâl etmeyiniz. Hiçbir soruya “önemsiz!”, “anlamasam da olur!” demeyiniz. Unutmayın, herhangi bir sorunun püf noktası, daha önemli ve gerçek olan YGS-LYS’deki veyâ SBS’deki başka bir sorunun ana fikri olabilir.

Ayrıca geçmiş yıllarda çıkan tüm ÖSSÖYS ve SBS/OKS sorularını da çözüp yorumlamaya çalışın. Her sorudan somut bir ana fikir çıkarmaya çalışın. Böylece çalışmalarınıza nasıl yön vermeniz gerektiğini, hangi konulara ağırlık ve öncelik vermek gerektiğinin hayatî önem taşıdığını yeniden tespit ederek, bu durum tespitinden hareketle kendinize yeni bir yol haritası çizmelisiniz.

Bilindiği gibi Biyoloji Dersi, ayrıca Latince terimlerin ağırlıklı olduğu bir derstir. Dershânede veyâ okulda öğretmeninizden dersi dinledikten sonra bu terimlerin akılda tutulabilmesi için mutlâkã tekrar edilmesi gerektiğini unutmayın. Çünkü ilk kez duyulan veyâ nâdiren duyulan bu tür kelimelerin unutulması çok daha kolaydır. Bu kavramları unutmamak için onları anadilinizdeki sessel veyâ anlamsal yakınlığı olan kelimelerle birlikte eğlenceli bir senaryo eşliğinde ezberlemeye çalışın.

Ayrıca, ders günü gelmeden, işleyeceğiniz konuya ön hazırlık yaparak veyâ dersten bir gün önce ilgili konuyu en az bir kez okuyarak dersinize girerseniz çok daha kalıcı bir öğrenme etkinliği gerçekleştirmiş olursunuz.

Demek ki, ders çalışılırken konular sebep-sonuç ilişkileriyle dikkate alınarak, özelde kuru ezberden kaçınılmalıdır. Kuru ve düz bir ezber yapmak yerine, ezberlenen bilgi ve kavramların mantığının kavranması çok daha faydalı olacaktır. Dolaysıyla mantığı kavranmış olan bir ezberleme ile konular taranmalıdır ve de tekrar edilmelidir. Bu nedenle konuların mantığını ya da doğa kãnûnları arasındaki sebep ve sonuç ilişkilerinin kavramsal çerçevesini kavramak gerekmektedir. Sonuç olarak, bu olayların tekil ya da başka olaylarla bileşik olarak gerçekleştiğinde ortaya çıkan yeni durumun ve sonuçlarının dayanmış olduğu temel mantığı özümsemeye çalışmak gerekmektedir. Bu nedenle devamlı olarak öğrenilen konular periyodik aralıklarla pekiştirilmeli, böylece de teknik analiz ve muhâkeme becerisi giderek artırılmalıdır.

Son olarak, evinizde kendi kendinize çalışırken sormak için çıkardığınız soruları ya da çözemediğiniz soruları da okuldaki veyâ dershanedeki öğretmeninize mutlâkã sormayı ihmâl etmeyin. Zamanınız elveriyorsa veyâ konu ilk kez öğrendiğiniz bir konu ise, sınıf ortamında aldığınız notları evde temize çekerek konuyu bir kez daha tekrar edin. Konu ile ilgili hazırlanmış olan konu anlatımlı kitapların özetlerini de okuyup soruların ve konuların püf noktalarını yakalamaya çalışın!

Özetle, her derste olduğu gibi Biyoloji dersi de önem verilmesi gereken, çalışma ve emek isteyen bir derstir. Ayrıca Biyoloji dersi atlasından, konu anlatımlı kitaplardaki şekillerden, grafik ve tablolardan faydalanılması öğrencinin görme duyusunu ve Fotoğrafik zekâsını da geliştireceğinden etkili bir öğrenme ile bu dersi çok daha zevkli hâle getirebilirsiniz. Böylece Biyoloji dersi sorularını, sanki bulmaca veyâ zekâ sorusu gibi çözerek puan hanenize çok önemli katkılarda bulunabilirisiniz.

Yorum Ekle

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir